| LSK |
Date: Thứ Ba, 19 Jul 2011, 11:05 AM | Message # 1 |
 Major general
Group: Disciples
Messages: 484
Status: Tạm vắng
| BÀN THIÊN NAM BỘ
NGUYỄN VĂN HOA
Bàn thiên trước ngôi nhà tường vách mặc áo dừa nước vàng rơm, màu trái óng ả lá dừa nước, tưng bừng đón ánh bình minh, những đáo hoa xoài lai bưởi vàng rộm màu mật ong cùng với cây mãng cầu xiêm ghép bình bát, cây ổi xá lỵ nghệ,nhãn tiêu, sầu riêng, roi, saboche... bị từng cơn gió trinh nghuyên ban mai mát lành thổi tung toé chất chồng lên Bàn thiên, hương đỏ cháy toả khói bị mùi hương miệt mườn nhuộm đặc quánh thơm lừng làm đàn ong bỡ ngỡ quẩn quanh trước Bàn thiên nhuộm những tia nắng lọt qua kẽ lá xanh mượt mà, ngoài quốc lộ những đoàn xe hối hả chạy mải miết về phía núi Sam đi lễ tạ ở Miếu Bà Chúa Xứ bụi tung mù mịt nhuộm vàng quạch cả bó chân hương trên Bàn Thiên.
Bàn thiên, Buổi trưa nắng đổ như rang nóng lá dừa nước bị hong khô nổ lép bép cong phồng lên lượn xuống oằn oại trên mái nhà. Bàn thiên vẫn bình thản lặng lẽ đứng giữa muôn nghìn tia nắng nóng như kim châm. Chân bát hương bị vắt kiệt sức những giọt sương tắm đẵm đêm qua,Những lớp bụi bị nắng mùa khô chiếu rọi rụng rơi tơi tả từ những chiiếc chân hương qua làn gió nhẹ bay bay phủ kín Bàn thiên. Đĩa hoa quả với nải chuối quê buổi sáng bình minh còn lóm đốm xanh qua mấy giời nắng gắt mà nải chuối trên bàn thiên đã chín vàng rộm phô bày nét căng tròn trù phú.
Bàn thiên. Giữa nắng lửa miền Tây đổ vàng đom đóm mắt, từ ngôi nhà dừa nước nhìn ra Bàn thiên lòng bỗng dịu mát thanh thản lâng lâng.
Bàn thiên. Đêm lặng lẽ dần đến,ngoài cánh đồng những đốm lửa đốt cháy rơm rạ rực tím cả bầu trời miền Tây, triệu triệu con vịt diều căng phồng nhí nhánh tung tăng lonton chạy về chuồng, khi con đường đã thưa thớt tiếng xe chạy, cả miệt vườn chìm vào tĩnh lặng, những chiếc lá dừa nước nhảy múa tắm gió mát lành có sương đêm như duỗi thẳng mình sau nắng ngày căng kéo. Bóng cây ban đêm ôm trọn mái nhà vào lòng , đốm lửa hương thơm và ngọn đèn cóc trên Bàn thiên toả sáng ấm áp trước cửa sân nhà đẩy xa bóng tối huyền bí miệt vườn với ngàn cây trái sum sê.
Bàn thiên. Đêm chỉ còn Bàn thiên là thức trắng với bầu trời cao tít tắp huyền bí vĩnh hằng canh giấc ngủ êm đềm của ngôi nhà lá dừa nước đơn sơ.
Bàn thiên. Mùa lũ sầm sập nước cuồn cuộn dâng tràn mênh mang,vườn cây ngập lụt úa vàng, ngôi nhà lá dừa nước bị lũ cuốn phằng sân nhà chỉ còn trơ trọi chiếc Bàn thiên ngụp sâu dước nước lũ, bát hương bị lũ hất trôi.
Bàn thiên. Mặc dù cho lũ lụt, triều dương, Bàn thiên nối đất với Trời vẫn trụ lại cùng với bản địa giữa sân mênh mang cuồn cuộn sóng vỗ.
Bàn thiên! Nước lui ra biển Đông xa vời.Bàn thiên lại đón nững hạt bụi mù mịt từ đường quốc lộ với dòng xe cộ hối hả bám lại hơi hương đón mùa hoa trái trổ bông , xum xuê trái mênh mang những câu vọng cổ giao duyên cùng với nhạc trữ tình mới trên dòng sông quê dưới đêm trăng vằng vặc ánh sáng trong suốt như pha lê say đắm mối tình quê miệt vườn thanh bình dân dã .
Bàn thiên gắn liền với tâm linh của những người dân miệt vườn đã trăm năm khai phá cùng mùa khô nắng cháy và mùa mưa nước lũ tràn lan nơi thiên nhiên vẫn thơ ngây hoang dã. Rình rập như thanh gươm vẫn treo lơ lửng trên trên trời miền Tây những cơn lũ ập về dìm sâu những vườn cây trái và những căn nhà dừa nước soi mình xuống dòng kênh sum sê um tùm dừa nước đẹp như chuyện cổ tíc từ ngàn xưa quê ta .
Bàn thiên - Trụ là gốc cây cây xoài già và mặt là tấm gỗ dừa cổ thụ bền gan dưới nắng lửa và gan lì dưới sóng lũ hàng năm.
Ôi thiêng liêng Bàn thiên Nam bộ một phần tâm hồn của người dân Phương Nam xứ sở của những câu vọng cổ buồn mênh mang- mượt mà bay rập rờn cùng vườn xoài với mái nhà dừa nước giản dị khiêm nhường.
Ôi ! Sức mạnh Việt nam ! Tâm linh Phương Nam ! Đêm dêm hàng triệu triệu Bàn thiên Phương Nam cùng đỏ lửa hương khói thơm lừng như thề cùng Trời Đất Tổ Tiên quyết sống chung với lũ để bám trụ cùng khoảng đất trời thiên liêng bất diệt Phương Nam.
Bài sưu tầm từ : newvietart.com
Hình sưu tầm trện internet
Added (19 Jul 2011, 12:05 PM)
---------------------------------------------
Bàn Thiên
Một vật chứng thời khai hoang còn lại
LÊ VĂN DÂN
( Lược trích ) :
Thử tìm hiểu thêm về cái “bàn thiên” một chứng tích thời khai hoang tồn tại đến ngày nay xem sao! Người xưa quan niệm “Trời tròn đất vuông” trời cao rộng vô biên, cao không nóc, rộng không vách, nên để lập một “bàn thiên” cũng đơn giản, chọn một cây cột tròn có đường kính chừng một tấc, cao cỡ ngang đầu người lớn, một tấm ván mỏng vuông khoảng 4 - 5 tấc giữa tấm ván đóng chặt xuống đầu cột. Đằng sau chòi và cây chéo ngắn cho vững khi đặt đồ cúng không bị lật đổ là được Đầu còn lại vạt nhọn đào lỗ cắm xuống đất Vậy là đã xong cái bàn thiên, việc còn lại là vị trí cắm đâu. Chúng ta thử bàn thêm cho rõ nghĩa.
Ai ai cũng biết “Tiền hiền khai khẩn. Hậu hiền khai cơ luôn mang tín ngưỡng truyền thống của quê hương bản xứ từ vùng Thuận Quảng xa xôi đến xứ sở lạ lùng, “Chim kêu cũng sợ, cá vùng cũng ghê” này, họ những người khai hoang mở đất đầu tiên này; cảm thấy mình quá cô đơn nhỏ bé trước cảnh thiên nhiên hùng vĩ, chỉ còn biết đặt niềm tin vào đấng thiêng liêng tối cao đó là “Ông trời” người ta cho là đấng quyền năng ở rất xa mà rất gần. Ngửa mặt là nhìn thấy trời, cúi đầu là thấy đất (Ngưỡng diện kiến thiên, đê đầu thị địa), Trời là niềm tin, đất là hy vọng, chỉ có trời mới có thể cứu nạn cho người (chân ướt chân ráo). Sống giữa bốn bề “cỏ mọc thành tinh, rắn đồng biết gáy”! Thế là khái niệm thờ “Ông trời” đã thật sự hình thành trong tư duy của người đi mở cõi. Cách thờ “tạm thời” miễn thể hiện được câu “Hữu thành tất linh”.
Người xưa lấy thân mình làm chủ thể để suy ra nguyên tắc: Đông vi tả, Tây vi Hữu, Nam vi tiền, Bắc vi hậu (hướng Đông bên trái, Tây bên phải, Nam phía trước, Bắc phía sau) mà định hướng tiến thủ cho ngôi nhà. Theo nguyên tắc này, những ngôi nhà đầu tiên dựng lên trên vùng đất mới, luôn quay mặt về hướng Nam. (Nam vi tiền đối lại Bắc vi hậu) để mỗi khi bái tế người ta phải quay mặt vô bàn thờ tức là quay mặt về phía Bắc mà hoài niệm tri ân tổ tiên, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Bởi thế mà vị trí đặt “bàn Thiên” cũng tuân thủ theo nguyên tắc đó: Từ ngạch cửa nhà trước đo ra 1 trượng (khoảng 4m) cắm cột “bàn thiên” giữa sân nhà nơi trống trải để bàn ngó thẳng lên trời, hướng về phương Nam tùy diện tích đất sân nhà rộng hẹp khắc nhau.
Vật cúng cũng đạm bạc đơn sơ như cơ ngơi của nó: gạo và muối, ông cha ta rất quý trọng gạo muối, coi nó là “hạt ngọc của trời, hạt châu của biển” vì nó là thành quả của quá trình lao động gian khổ. Đến ngày sóc, vọng lễ phẩm có khá hơn: nhang đèn, bông trái, nước sạch và gạo muối mà gọi ông bà ta là: hương đăng hoa quả bạch thủy, mễ diêm. Đến đêm ba mươi Tết. Trừ Tịch giao thừa mừng năm mới bàn thiên cũng là nơi thiết lễ “Tống cụ nghinh tân” các ông Hành binh, Hành khiển vật cúng có khá hơn nhưng không ngoài sản phẩm nông nghiệp.
Theo các kỳ lão thì lời khấn vái trước “bàn thiên” cũng giản dị nhầm cầu nguyện gia đình bình yên khỏe mạnh, tai qua nạn khỏi làm ruộng trúng mùa mà đối tượng cầu nguyện là “trời đất”. Và “ai đó”mắt trần không thấy được. “ÔVáivan Hoàng thiên Hậu thổ” đất nước ông bà hoặc “khấn vái những vị khuất mặt khuất mày”...
Vật chứng “bàn thiên” giờ đây cũng đi vào công nghiệp. Người ta xây bằng gạch tô xi măng. Cẩn gạch men hay sơn màu xanh đỏ nhưng có trang trí đẹp đẽ thế nào mà lòng thành của chủ nhân nó không đặt trọn niềm tin vào đấng thiêng liêng tối cao thì “bàn thiên” vẫn không được coi là “gia bảo”của mỗi nhà được.
Nguồn : sugia.vn
Message edited by LSK - Thứ Ba, 19 Jul 2011, 11:09 AM |
| |
| |
| atoanmt |
Date: Thứ Ba, 19 Jul 2011, 11:32 AM | Message # 2 |
 Generalissimo
Group: Administrators
Messages: 5081
Status: Tạm vắng
|
AToanMT
|
| |
| |
