Bài 003: Một Trận Mưa

Như Lai thông các Pháp,
Nhưng đứng trên các Pháp,
Phương tiện mà dạy bảo.
Lời nói tuy có khác,
Tất cả các Pháp yếu,
Đều đưa đến chủ đích,
Là cái "Biết tất cả”.
Thí dụ "Một Trận Mưa”,
Đủ các loại cây cỏ,
Kể luôn loài làm thuốc,
Dầu lớn, dầu nhỏ chi,
Cũng đều hứng nước được.
Nhưng tùy sức mỗi loại,
Sự hấp thụ khác nhau,
Tuy đồng trên miếng đất,
Cùng thấm nhuần trận mưa,
Sáng đơm hoa kết quả,
Đều vẫn có sai khác.
Như Lai hiện ra đời,
Chẳng khác như vầng mây,
Nói pháp như trận mưa,
Bao trùm cả chúng sanh,
Cũng như cây và cỏ,
Chúng sanh đều được lãnh,
Một phần của nước mưa,
Tùy sức mình hấp thụ,
Đều được lợi lạc cả.
Nếu mưa không riêng tư,
Như Lai cũng bình đẳng,
Nói pháp cho tất cả,
Nhờ vậy mà có nhỏ,
Có bậc trung và cao,
Cây nhỏ cùng cây lớn,
Đồng hưởng tùy sức mình.


Bài 004: Ánh Sáng Mặt Trời

"Pháp Như Lai có thể,
Tỷ dụ như ánh sáng,
Mặt trời cùng mặt trăng,
Bình đẳng chiếu khắp nơi,
Thế sao có Ba Thừa?”
Ca Diếp cung kính hỏi:
Đức Thế Tôn đáp lời:
"Có một thứ đất sét,
Nhưng nhu cầu sai khác,
Mà những bồn và lọ,
Đựng đường, mỡ và sữa,
Mới được nắn tạo ra.
Cũng như thế chẳng khác,
Chỉ có một giáo pháp,
Là Phật Thừa mà thôi,
Không có thứ hai, ba".

Bài 005: Người Mù Mắt

Ca Diếp thưa hỏi tiếp:
"Thừa chỉ có một thôi,
Niết Bàn có mấy thứ?”
Phật đáp: "Có một thứ”.
Hãy nghe thí dụ này:
Một người bị mù mắt,
Từ khi lọt lòng mẹ,
Đối với anh mù này,
Không vấn đề hình dáng,
Cùng là màu sắc chi,
Cũng không trời, không sao,
Và cũng không có ai,
Người ngắm sắc, xem sao,
Dầu ai nói với anh,
Những cái ấy là có,
Anh vẫn không hề tin.
May có một ông thầy,
Có tài trị bá chứng,
Vì thương anh mù mắt,
Nên nghĩ phương điều trị,
Chỉ trên núi mới có,
Đủ bốn thứ dược thảo,
Trị lành được bệnh mù:
Loại đủ vị và màu,
Loại trị cả chứng bệnh,
Loại trừ mọi thuốc độc,
Loại cho sự an lạc,
Trong tất cả hoàn cảnh.
Nghĩ xong, ông lên núi,
Lấy thuốc cho bệnh dùng,
Uống vào liền sáng mắt,
Thấy ngoại cảnh, nội thân,
Thấy xa, gần, trời, đất,
Tỉnh biết mình trước kia,
Thật là quá ngu ngốc.
Anh chàng tự bảo rằng:
"Bây giờ tôi thấy hết,
Đã thoát khỏi bệnh mù,
Được sáng suốt trở lại.
Trên đời này còn ai,
Là hơn nổi tôi đâu!”
Thoạt có bậc Đại Tiên,
Đã đắc được ngũ nhãn,
Đến nói với anh rằng:
"Anh đã biết gì đâu,
Mà tự mãn như vậy!
Như anh ngồi trong nhà,
Anh nào thấy được gì,
Ở tận ngoài đường đâu!
Người ta thương, ghét anh,
Trong lòng họ không nói,
Nào anh đã biết chưa?
Còn nói về cái nghe,
Cách anh một khoảng xa,
Những tiếng trống, tiếng còi,
Những tiếng người, nói gọi,
Đối anh vẫn như không.
Đi, anh phải dùng chân,
Không dùng mà đi được,
Chỉ bốn trăm khuỷu tay,
Trưởng dưỡng trong lòng mẹ,
Nay anh còn nhớ gì,
Cảnh sống chật chội ấy?
Thì anh đã biết gì,
Mà cho mình "thấy hết”.
Anh nên nhìn nhận rằng,
Cái sáng đối với anh,
Thật ra là cái tối,
Cái anh cho là tối,
Thật ra là cái sáng”.
Nghe xong, anh chàng hỏi:
"Bạch Tiên Ông dạy cho,
Làm sao để thấy hết?"
Tiên bảo: "Có gì đâu!
Hãy tìm nơi thanh vắng,
Ở núi rừng chẳng hạn,
Mà suy gẫm các Pháp,
Và hãy tự giải thoát,
Tất cả mọi cám dỗ,
Nếu đã đắc được định,
Anh sẽ có trí huệ”.
Anh chàng nghe làm theo,
Sau đó được ngũ nhãn,
Chừng đó anh mới thấy,
Trước anh thật kẻ mù,
Dù đôi mắt đã sáng.
Phật bảo Ngài Ca Diếp:
"Phải hiểu thí dụ ấy,
Có nghĩa như thế này,
Mù từ lọt lòng mẹ,
Đó chỉ là chúng sanh,
Còn bị kẹt trong vòng,
Sanh tử và luân hồi,
Chúng không biết các Pháp,
Tích lũy những hắc ám,
Của bao nhiêu cám dỗ,
Vì vô minh làm mù,
Chúng để cho danh sắc,
Cùng bao nhiêu quan niệm,
Làm đau khổ triền miên.
Như Lai phải được xem,
Như là Đại Y Sư,
Bốn thứ cỏ thuốc là:
Không, Vô Tướng, Vô Nguyện,
Lại thêm vào Niết Bàn.
Thanh Văn cùng Duyên Giác,
Vì kẻ mù được sáng,
Giải thoát được xiềng xích,
Đau khổ và trầm luân,
Của sanh tử luân hồi,
Ra khỏi nơi Tam Giới,
Tưởng thế, đầy đủ rồi,
Cái thấy của hai bậc,
Chưa phải so bằng được,
Cái thấy biết của Phật,
Phật mới dạy Phật Thừa,
Mở tâm Bồ Đề họ".

Bài 006: Chỗ Có Nhiều Của Báu

Trên bước đường tầm đạo,
Hàng Phật Tử hữu tâm,
Nương nhờ bậc Đạo Sư,
Hướng dẫn nhiều phương tiện,
Mới ngộ được Chánh Giác.
Lòng thương xót chúng sanh,
Phật nói lời ví dụ:
Như đoàn người đi xa,
Cốt mong tìm của báu,
Muốn đến được nơi ấy,
Phải dọ đường nguy hiểm,
Dài năm trăm do tuần,
Đường đi không bóng người,
Rất hoang vắng ghê sợ.
Đám người muốn đến đó,
Để lấy số của báu,
Họ phải nhờ một người,
Thông minh và can đảm,
Hướng dẫn đường cho họ.
Dù vậy, bởi đường dài,
Bọn ấy quá mệt nhọc,
Thêm sợ sệt, chán nản,
Tỏ ý muốn trở lui.
Thương xót bọn người ấy,
Sao có ý lui bước,
Mà đành bỏ của báu,
Người dẫn đường mới nghĩ:
"Dùng phép hóa một thành,
Bảo bọn kia vào ở,
Được an ổn sung sướng.
Còn muốn tiếp thêm nữa,
Để đến kho trân bảo,
Thì cũng tiện không sao”.
Bọn kia nghe theo vào,
Ở, nghỉ được an ổn.
Biết chúng hết mỏi mệt,
Người dẫn đường mới nói:
"Thành ấy, ta biến hóa,
Các ông tạm nghỉ mệt,
Chưa phải là nơi đến,
Hãy cố gắng tiến them,
Để đến chỗ châu báu,
Ở gần đây không xa”.
Biết thâm tâm chúng sanh,
Sợ đường dài tu hành,
Phải cần khổ nhiều lắm,
Mới đến chỗ thành Phật.
Phật như người dẫn đường,
Mới tạm nói chúng biết:
"Có hai thứ Niết Bàn:
Một cho hàng Thanh Văn,
Một cho hàng Duyên Giác”.
Vì chúng sanh tưởng lầm,
Hai nơi là cứu cánh,
Phật đưa sự thật ra,
Nếu tu hành như thế,
Chưa phải trọn xong đâu,
Cần phải tiến thêm nữa,
Mới đến nơi cứu cánh.

Bài 007: Người Nghèo Cùng

Thuở Phật giảng Pháp Hoa,
Có một ngàn hai trăm,
Các bậc A La Hán,
Trong tâm tư nghĩ rằng:
"Nếu Phật đều thọ ký,
Cho tất cả chúng ta,
Như các đệ tử lớn,
Thì mãn nguyện biết bao!”
Phật biết tâm niệm đó,
Bèn lần lượt thọ ký,
Năm trăm A La Hán,
Bắt đầu: Kiều Trần Như,
Tất cả sẽ thành Phật,
Đồng một hiệu: Phổ Minh.
Năm trăm A La Hán,
Vui mừng đảnh lễ Phật,
Và cung kính bạch Phật:
"Thế Tôn! Trước tới nay,
Chúng con vẫn cứ tưởng,
Đã được diệt độ rồi.
Chúng con thật vô trí,
Vì đáng được trí huệ,
Của Như Lai không khác,
Mà cứ cho trí nhỏ,
Của mình là đủ rồi”.
Các vị trình thí dụ:
"Trong kho tàng Phật báu,
Chúng con được một phần,
Mà tự cho là đủ,
Chẳng khác người nghèo cùng,
Đến chơi nhà thân hữu,
Là người giàu có lớn,
Sau khi dự tiệc rượu,
Anh nghèo say, nằm ngủ.
Bạn giàu gấp việc đi,
Để tặng bạn nghèo mình,
Bèn lấy ngọc vô giá,
Cột vào vạt áo bạn.
Hết say, anh nghèo đi,
Không hay mình có ngọc,
Đến nước khác mưu sống,
Làm ăn rất vất vả,
Của cải có chút ít,
Tự cho là đủ rồi,
Không dám mong muốn hơn.
Bạn giàu gặp trở lại,
Thấy anh khốn khổ quá,
Bạn giàu trách móc anh,
Sao chẳng dùng viên ngọc,
Trong vạt áo của anh,
Để kinh doanh giàu có.
Chừng đó anh mới hay,
Mình cũng giàu như ai,
Anh liền dùng vốn ấy,
Kinh doanh trở nên giàu".
Các vị A La Hán,
Kết luận như sau đây:
"Chúng con cũng như vậy,
Đã từ lâu xưa rồi,
Thế Tôn thường giáo hóa,
Đã gieo vào tâm con,
Nguyện rộng lớn Vô Thượng,
Bậc Chánh Đẳng, Chánh Giác,
Mà chúng con vô trí,
Chẳng hay cũng chẳng biết,
Được chút phần Niết Bàn,
Tưởng rằng mình đã đủ,
Không cần gì thêm nữa.
Nay Phật giác ngộ cho,
Dạy bảo chúng con biết,
Đặng Phật Huệ Vô Thượng,
Mới thật là diệt độ!”

Bài 008: Nước Đào Giếng

Phật bảo ngài Dược Vương:
"Bất luận người tại gia,
Ai thành đạo Bồ Tát,
Mà chẳng có khả năng,
Thấy nghe cùng đọc tụng,
Biên chép hoặc lãnh thọ,
Cúng dường kinh Pháp Hoa,
Thì nên biết người ấy,
Chưa tu đạo Bồ Tát.
Người đặng nghe kinh này,
Mới hành đạo Bồ Tát,
Nghe xong liền tin hiểu,
Và còn chịu lãnh giữ,
Nên biết đó là người,
Gần Vô Thượng Chánh Giác.
Như khát nước đào giếng,
Thấy đất khô, phải biết,
Nước hãy còn ở xa,
Ra công đào không thôi,
Đào lần thấy đất ướt,
Rồi lần thấy đất bùn,
Là biết gần có nước.
Bồ Tát chưa nghe hiểu,
Kinh Diệu Pháp Liên Hoa,
Là người còn cách xa,
Bậc Vô Thượng Chánh Giác.
Nghe hiểu và suy gẫm,
Cùng tu tập kinh này,
Là người gần Chánh Giác”.

Bài 009: Viên Ngọc Báu

"Như Lai diệt độ rồi,
Bồ Tát nào thành tựu,
Được Pháp an lạc này,
Khi thuyết kinh Pháp Hoa,
Thời không bao giờ có,
Sự sai lầm mất mát.
Vua quan đến thường dân,
Sẽ cung kính cúng dường,
Chư Thiên thường hộ vệ,
Vì kinh Pháp Hoa này,
Được tất cả Chư Phật,
Ba đời thường bảo hộ.
Này Văn Thù Sư Lợi!
Trong cõi nước vô lượng,
Nếu số người nghe kinh,
Tên Diệu Pháp Liên Hoa,
Còn chưa có được thay,
Hà huống được thấy kinh,
Được thọ trì đọc tụng.
Ví như nhà vua kia,
Khi dẹp xong giặc loạn,
Muốn thưởng công tướng sĩ,
Có thể cấp cho họ,
Đất cát và y phục,
Ngọc ngà và cùng châu báu,
Xe ngựa thêm nô tỳ,
Nhưng không bao giờ cho,
Viên ngọc báu trên mão,
Của nhà vua đang đội.
Như Lai cũng như thế,
Nhờ sức mạnh vô biên:
Thiền Định và Trí Huệ,
Phật là đấng Pháp Vương,
Thống ngự cả ba cõi.
Ma Vương không quy phục,
Nên Như Lai mới dung,
Chư Hiền Thánh làm tướng,
Để đánh dẹp Ma Vương.
Đối với bậc hữu công,
Trong trận chiến lớn này,
Pháp Vương Như Lai ban,
Những tiền của: Thiền Định,
Giải Thoát và Vô Lậu
Cùng thành quách Niết Bàn.
Tạm nói là diệt độ,
Để dẫn dắt tâm họ,
Khiến mọi người hoan hỷ,
Song Phật chưa vì họ,
Giảng nói kinh Pháp Hoa.
Như các bậc Nhân Vương,
Khi chiến thắng giặc loạn,
Muốn ban thưởng binh sĩ,
Những người lập công to,
Nhà vua sẽ cho họ,
Viên ngọc vô giá kia.
Như Lai cũng như thế,
Thấy đội quân Hiền Thánh,
Đã lập được đại công,
Chiến thắng Ngũ Ấm Ma,
Phiền Não Ma, Tử Ma,
Đã diệt xong ba độc,
Đã ra khỏi ba cõi,
Phá hoàn toàn lưới ma,
Ban cho kinh Pháp Hoa,
Đó là lời thuyết Pháp,
Cao cả nhất của Phật”.

Bài 010: Ông Thầy Thuốc Giỏi

Phật dạy các Tỳ Kheo:
"Các Tỳ Kheo nên biết,
Chư Như Lai xuất thế,
Là điều rất khó gặp,
Những hạng người đức mỏng,
Trong vô lượng ức kiếp,
Có khi gặp được Phật,
Cũng có khi không gặp.
Vì vậy nên ta nói:
Như Lai rất khó thấy”.
Được nghe lời nói này,
Chúng sanh tất nghĩ đến,
Lẽ ngàn năm một thuở,
Mà sanh lòng luyến mộ,
Rồi gieo trồng căn lành.
Bởi cớ đó cho nên,
Tuy không được diệt độ,
Mà vẫn nói diệt độ.
Pháp của Phật cũng vậy,
Chân thực không hư dối,
Chỉ có một mục đích,
Là đưa dắt chúng sanh.
Như ông thầy thuốc giỏi,
Trí huệ và sáng suốt,
Phương dược rất khéo luyện,
Bịnh nào trị cũng hết.
Nhà con cái rất đông,
Ông có việc đi xa,
Các con ông ở nhà,
Đều uống phải thuốc độc,
Rồi cơn điên nổi lên,
Và té nằm dưới đất.
Rất may ngay lúc đó,
Ông cha về đến nhà,
Các người con của ông,
Đứa mất tâm, đứa còn.
Khi chúng thấy cha về,
Tất cả đều vui mừng,
Quỳ lạy và chào hỏi,
Rồi thưa: "Vì ngu si
Nên uống phải độc dược,
Xin cha cứu tử cho!"
Cha thấy con khổ não,
Theo các phương kinh nghiệm,
Mà chế thuốc cho con,
Màu sắc và hương vị,
Cả thảy đều tốt đẹp.
Rồi bảo các con uống:
"Đây thật là lương dược,
Mùi ngon và sắc đẹp,
Các con hãy uống đi,
Sẽ mau trừ khổ não,
Và bao nhiêu khổ hoạn,
Sẽ không tái phục nữa”.
Những đứa không mất tâm,
Chúng nghe xong liền uống,
Và đều được hết bệnh,
Còn những đứa mất tâm,
Thấy cha cũng vui mừng,
Cầu xin được chữa bệnh,
Nhưng thuốc không chịu uống.
Vì bệnh độc thấm sâu,
Đã mất tâm trí rồi,
Nên thuốc ngon sắc đẹp,
Lại cho là không ngon.
Ông cha mới suy nghĩ:
"Những đứa này đáng thương,
Thấy cha, mừng cầu cứu,
Cho thuốc không chịu uống,
Cũng vì bị chất độc,
Tâm trí đều điên đảo,
Phải dùng chước mới được”.
Nghĩ xong, ông nói rằng:
"Cha nay quá già yếu,
Sẽ sắp chết nay mai,
Có mấy món thuốc hay,
Cha để lại nơi đây,
Các con giữ mà dùng,
Khỏi sợ lầm thuốc dở”.
Nói xong, ông ra đi,
Đến ở một nước khác,
Và cho người báo tin,
Là ông đã chết rồi.
Hay tin cha mình chết,
Các đứa mất tâm kia,
Chúng nó mới thầm nghĩ:
"Cha lành mình đã chết,
Thì nay còn ai đâu,
Mà cứu hộ cho mình”.
Thường nhớ thương như thế,
Tâm chúng bèn tỉnh ngộ,
Biết thuốc cha để lại,
Quả là thuốc rất hay,
Chúng liền lấy ra dùng,
Bao nhiêu bệnh độc kia,
Đều hoàn toàn lành hết.
Nghe tin, ông cha về,
Cho con cái thấy mặt.
"Này các thiện nam tử,
Các ngươi nghĩ thế nào,
Nói dối như ông lang,
Có phải là tội không?”
"Bạch Đức Thế Tôn! Không!”
Phật nói: "Ta cũng thế!
Tự thành Phật đến nay,
Vô lượng trăm ngàn ức,
Do tha tăng kỳ kiếp,
Vì cứu độ chúng sanh,
Nên phương tiện mà nói,
Là ta sẽ diệt độ.
Vậy đối với sự thật,
Cũng không thể nói rằng,
Ta phạm tội nói dối”.

Bài 011: Cha Trẻ Con Già

Ngài Di Lặc hỏi Phật rằng:
"Khi Phật ở thành Tỳ Gia,
Thành đạo dưới cây Bồ Đề,
Cho đến nay chưa bao lâu,
Mà được nhiều Phật, Bồ Tát,
Đã vô số kiếp tu hành,
Tôn kính lễ bái Thế Tôn.
In như ông già trăm tuổi,
Bảo một kẻ thanh niên rằng:
‘Người là cha của ta vậy’
Cha mà tuổi trẻ hơn con,
Người đời chẳng ai tin nỗi,
Xin Phật vì người đời sau,
Giải thích cho điều nghi này”.
Phật bảo các Bồ Tát rằng:
"Khi ta thành Phật đến nay,
Đã vô số ức mãy trần,
Cũng đã trải qua trăm ngàn,
Vạn ức thời gian vô kiếp,
Từ ấy đến nay ta thường,
Ở thế gian này giáo hóa,
Còn ở nhiều thế giới khác,
Làm lợi ích cho chúng sanh”.
Này các Bồ Tát lắng nghe:
"Ta ở trong thời gian ấy,
Đã làm các món Phật sự,
Lại nói rằng nhập Niết Bàn,
Đó là dùng phương tiện vậy.
Các Bồ Tát! Ta biết ngươi,
Ứng theo trí thức của họ,
Mà dùng danh tự chẳng đồng,
Có lúc nhập Niết Bàn,
Có lúc chẳng nhập Niết Bàn,
Với chúng sanh ưa tiểu pháp,
Thời ta nói với họ rằng:
Ta xuất gia từ lúc nhỏ,
Rồi sau đó chứng được quả,
Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.
Nhưng kỳ thật là thành Phật,
Đến nay đã lâu lắm rồi,
Đó chỉ là những phương tiện,
Dùng để giáo hóa chúng sanh,
Khiến cho họ vào Phật Đạo,
Nên mới nói vậy thôi."
Này các Bồ Tát lóng nghe:
"Như Lai diễn nói kinh điển,
Đều nhắm độ thoát chúng sanh,
Tuy là hoặc nói thân mình,
Cùng là hoặc hiện việc mình,
Hay là hoặc hiện việc người,
Đã nói ra đều chân thật.
Tại vì Như Lai biết thấy,
Tướng ba cõi không có sanh,
Không có tử hoặc vào ra,
Cũng không có kẻ tại thế,
Cũng không có kẻ diệt độ.
Chẳng phải thật, chẳng phải hư,
Chẳng phải đồng, chẳng phải dị,
Chẳng giống như cái thấy biết,
Ba cõi của kẻ phàm phu,
Như Lai thấy biết rõ ràng,
Không bao giờ có lầm lẫn.
Bởi chúng sanh tham muốn nhiều,
Và có nhiều món phân biệt,
Nên phải nói nhiều nhân duyên,
Để khiến tu các điều lành.
Như Lai thành Phật đến nay,
Thật đã rất là lâu xa,
Sống lâu vô lượng vô biên,
Thường trú chẳng sanh chẳng diệt,
Mà lại nói rằng 'nhập diệt',
Vì muốn độ chúng sanh vậy.
Thế thì sao chẳng nói:
Như Lai thường trú bất diệt,
Bởi có những người bạc đức,
Chẳng chịu theo trồng căn lành,
Nếu họ biết Phật bất diệt,
Họ càng bần cùng hạ tiện,
Sanh lòng tham lam ngũ dục,
Mà bị đọa vào vọng kiến.
Cho nên phương tiện bảo rằng:
Chư Phật ra đời khó gặp,
Phải trải qua trăm ức kiếp,
Mới có Phật hiện ra đời,
Nhưng có người chẳng thấy Phật.
Chúng sanh nghe lời nói này,
Thời sẽ nghĩ là khó gặp,
Mới khao khát trông gặp Phật,
Rồi gieo trồng các căn lành,
Vậy nên Như Lai chẳng diệt,
Mà bảo rằng diệt độ vậy!