| atoanmt |
Date: Thứ Tư, 07 Jan 2015, 10:15 AM | Message # 1 |
 Generalissimo
Group: Administrators
Messages: 5081
Status: Tạm vắng
|
Vài loại thuốc tạo thai
(Fertility Drugs)
Dược Sỹ Trần Tiến Linh
Vì ngôn-ngữ bất đồng, lại có nhiều văn-hoa khác biệt trong vấn đề việc tạo thai, nên xin chỉ bàn rất tổng quát các thuốc. Còn lại các thuốc khác, như thuốc chích-tiêm, xin đi khám bác-sỹ.
Xin định nghiã vài từ chính được sử dụng trong bài để tạo khái-niệm, như sau:
Endometrium : Màng trong dạ-non (y-học)
Fertility : Khả năng sinh sản
Sterility : Mất khả năng sinh sản
Ovary : Buồng Trứng
Mentruation period : Tiết kinh, hành kinh (y học)
Mentruation : Kinh nguyệt
Dẫn bài
Không phải bất kỳ sự mất khả-năng sinh-sản nào cũng đều trị bằng thuốc được. Tuỳ theo từng thể loại, thuốc chỉ có hiệu lực với một số người phụ-nữ để tạo thai, nhất là đối với những ai bị náo-loạn sinh trứng (ovulation disorders) hay sinh-sản trứng bất thường hoặc không theo đúng chu-kỳ.
Tại Canada, có nhiều cơ sở y khoa – trong nhà thương hay tư-nhân (Clinic) - tiếp nhận dịch vụ giúp đỡ cho những người phụ nữ cuả đủ các sắc dân thụ thai được có con (gọi chung là Fertility Clinic), khi - vì một lý do nào đó - họ không thể thụ thai tự nhiên được.
Vấn đề có con cái trong gia-đình để tiếp giòng là một câu chuyên vô cùng dài, cho cả các dân tộc bạn cũng như ta. Tại thành-phố Toronto, có ít nhất 4 – 5 văn phòng hay nhà thương có Bác Sỹ chuyên khoa lo liệu và theo dõi sức-khoẻ cho những ai muốn có (thụ) thai. Muốn biết thêm, bạn đọc có thể lên mạng Internet rồi kiếm trong Google Website các chữ “Fertility”, “Clinic“, “Toronto”, để tiếp xúc trực tiếp với thư-ký cuả văn phòng, hoặc xin được giới thiệu qua văn phòng BS gia đình.
Bài này được viết để giải-thích một số thuốc, nhưng chưa hết hoàn toàn tất cả thuốc, được sử dụng cho những ai đang hay sẽ được tiếp nhận vào những văn-phòng dịch-vụ tạo thai. Vì số thuốc nhiều, lại nhiều phần phức tạp trong sự giải thích, bài sẽ làm sườn giải thích một phần nào đó cho có khái-niệm trước khi vào văn phòng Bác-Sỹ.
Người đọc không nên dưạ vào bài mà xin thuốc; ngược vậy, khi đi khám Bác-Sỹ, văn-phòng sẽ chỉ định những loại thuốc nào sẽ thích hợp nhất đối với cơ-thể cuả bạn tuỳ thuộc vào phần khám-xét và thử máu. Tất cả thuốc trong bài cần toa thuốc cuả Bác-Sỹ.
Các thuốc trong bài này sẽ được sử dụng trong những trường hợp khác nhau, nhưng có 4 trường-hợp chính yếu nhất, như sau (Vài định nghiã):
1- Female Infertility, là trạng thái người phụ-nữ bị giảm hay không còn sức (hoặc cơ-năng) sinh-đẻ; không đồng nghiã với chữ Sterility - không sinh con được.
2- Assisted Reproduction, nghiã là phụ-giúp sinh đẻ hoặc thụ-tinh nhân tạo.
3- Hyperprolactenemia-Induced Infertility, là trạng thái giảm sinh-đẻ vì máu có hiều chất hormone (học-môn) tạo sưã Prolactin.
4- Male Infertility, là cụm từ y-học (từ-ngữ) để chỉ-định một trạng thái khi phái nam bị giảm sản-xuất số lượng tinh-trùng, đưa dẫn đến chứng kém khả-năng sinh-san do phái nam. * Xin bàn chi tiết hơn trong bài khác, nhưng bảng (7) sau đây có đề cập một ít thuốc riêng cho phái nam.
Các thuốc được tạm chia ra thành các loại như sau:
1) Thuốc làm cơ thể tạo ra trứng bằng cách thúc-đẩy tạo thêm chất hormone GNRH (phương cách gián-tiếp):
- Clomiphene (CLOMID, SEROPHENE), thuốc viên. Thuốc này đã được sử dụng trên 25 năm, rất hiệu-nghiệm, và thường là thuốc đầu tiên được kê toa. Thuốc hoạt-động bằng cách truyền thông-điệp qua cầu não để kích thích buồng trứng tạo nên trứng mới theo chu-kỳ. Thuốc này được dùng đơn thuần một mình hay hợp với các thuốc sau.
Thường lệ, trứng được tạo ra khoảng 7 ngày sau khi đã uống viên cuối cùng trong chu-kỳ đó. Khi người uống đã bắt đầu sinh trứng, có thể uống thêm khoảng 5-6 chu-kỳ cho đủ 6 tháng, rồi Bác-Sỹ khám xét lại tình-hình. Nếu sau 6 tháng mà chưa thụ thai, Bác-Sỹ có thể cho thuốc khác. Khoảng 6 hay 8 trong 10 phụ-nữ sẽ sinh tạo trứng, mà trong số đó, sẽ có nưã số thụ thai trong vòng 3 tháng uống thuốc.
Cũng như các thuốc bàn sau, CLOMIPHENE có thể làm người thụ thai sinh đôi hay sinh tam, tuy rằng tỷ lệ sẽ ít hơn thuốc chích.
- Luteinizing-hormone (LUVERIS), thuốc chích - luôn sử dụng với Follitropin-Alpha.
2) Thuốc làm cơ thể tạo trứng trực-tiếp qua thúc đẩy buồng trứng (Ovary):
Mọi thuốc trong bảng là thuốc chích. Các thuốc chính này thường có chung tính chất làm buồng trứng nhả trứng ra, và là được sử dụng cùng vói 1 hay 2 loại khác. Lượng thuốc thay đổi theo toa kê và ngày chích theo chu-kỳ khoảng từ 7 đến 12 ngày tuỳ Bác-Sỹ.
Tỷ lệ người có thai là khoảng 50%, như thuốc viên CLOMIPHENE kể trên.
- Follitropin-Alpha (GONAL-F) là thuốc nhân tạo có tính chất tương-tưạ như hormone FSH, tức làm hay kích thích các trứng nẩy-nở lớn mạnh hơn.
- Follitropin-Beta (PUREGON)
- Gonadotropin-chorionic hormone (APL)
- Gonadotropin-chorionic-Alpha (OVIDREL) là thuốc tác dụng như hormone LH, tức chất kích thích làm sinh nảy ra trứng. Thuốc này được tiết lọc ra từ phụ-nữ đang có thai.
- Gonadotropin-Human (PERGONAL, PROFASI) làm thuốc chích, phối hợp cả 2 chất hormone FSH và LH trong một lọ.
- Uro-Follitropin (BRAVELLE) là chất hormone FSH tích tụ từ trong nước tiểu cuả phụ-nữ hậu-menopause; thuốc này không mạnh bằng như GONAL-F nhưng rẻ hơn.
3) Thuốc chống/ngưà sinh-tạo ra trứng quá sớm:
- Cetrorelix (CITROTIDE), thuốc chích. Đây là một loại thuốc kiểm-soát và điều chỉnh sao cho trứng không bị “mất” hay thất thoát trong quá trình sinh nảy ra, và cũng có khi sử dụng để trị hội-chứng kích-thích buồng trứng quá độ (ovarian hyperstimulation syndrome).
- Ganerelix (ORGALUTRAN), thuốc chích.
- Leuprolide (LUPRON, LEUPROLIDE), thuốc chích kiểm soát và điều khiển mức độ tiết các chất hormoen kia (như FSH, LH).
4) Thuốc thúc đẩy sinh trứng:
- Anastrazole (ARIMIDEX), thuốc viên.
- Letrozole (FEMERA), thuốc viên. Thuốc này thường được sử dụng trong vị trị liệu ung-thư ngực (vú). Thuốc này không thông dụng vì có nhiều tin cho rằng thuốc có thể làm tăng sự hư-hại bào thai gây nên tật nguyền trong khi người uống đang có thai.
5) Thuốc giúp trứng đã có phối với tinh-trùng (sau 6-7 ngày) thành Embryo cấy (trồng) vào Endometrium:
- Progeterone (loại kem bơm để bôi-xịt vào tử cung Vaginal CRINONE)
6) Thuốc ngăn ngưà (kềm hãm hay kiểm soát) sự sản-xuất chất hormone tạo sưã (Prolactin) quá mức.
Các thuốc trong bảng này được uống theo lượng nhẹ rồi tăng cao theo quyết định cuả Bác-Sỹ; và có khi, được nhét vào tử cung cho tan:
- Bromocriptine (PARLODEL), thuốc viên uống.
- Quinagolide (NORPROLAC), thuốc viên uống.
- Carbegoline (DOSTINEX), thuốc viên.
7) Thuốc làm tăng sản-xuất số lượng tinh trùng phái nam:
- Clomiphene (CLOMID, SEROPHENE), thuốc uống viên.
- Follitropin-Alpha (GONAL-F), thuốc chích.
- Follitropin-Beta (PUREGON), thuốc chích.
- Testosterone-cypionate (TESTOSTERONE-CYP), thuốc chích.
Ngoài ra, có nhiều các bảng thuốc khác cũng được Bác-Sỹ chuyên khoa kê để kiểm soát việc thụ thai này, như ASPIRIN hay HEPARIN cho những ai đã bị hư thai nhiều lần, v.v… nhưng những thuốc này không trực thiếp tại trứng hoặc thay đổi chất hormone trong người ở độ (lượng) thuốc trung-bình.
Vài câu Hỏi:
Xin được trả lời tổng quát và nôm-na ba (3) câu hỏi tiêu biểu nhất, khi khách-hàng hay bệnh nhân vào nhà thuốc mua hàng hoặc điền toa. Phần chi tiết hay các câu hỏi khác sẽ được diễn giải trong các sinh hoạt cộng đồng hay diễn đàn y-học/dược-học cuả tôi tại TP Toronto, Canada.
1 - Thuốc tạo thai kể trên có tác hại không?
Có. Tất cả các thuốc trong bảng đều có thể gây buồng trứng sinh tạo nên nhiều hơn một trứng có tính thụ tinh trùng; vấn đề này dẫn đến việc sinh đôi - hay sinh tam (super-ovulation), và cũng có thể gây buồng trứng bị kích-thích quá mức (severe ovarian hyperstimulation).
Tác hại riêng cho phụ-nữ uống thuốc khi có sinh đôi-tam là có thể bị áp-huyết cao (hypertension), thiếu máu (anemia), xảy thai (miscarriage), rỉ máu quá độ (excessive bleeding), phù thủng nước bào thai (polyhydramnios), phai sinh qua các mổ bụng (Cesarean Section), v.v…
Đối với bào thai, tác hại là có thể bị sinh ra thiếu tháng (hay chưa đây tháng) trước 38 tuần (preterm labour, premature delivery), sinh-đồi khác kích-thước (“đưá lớn đưá nhỏ”), nhưng rất ít khi bị tật bẩm sinh (có, nhưng ít). Vấn đề giảm sinh-tam hay sinh-đôi còn sinh-đôi hay sinh-đơn cần bàn với Bác-Sỹ (selective reduction, multi-fetal pregnancy reduction).
2 - Làm sao tôi biết bị thiếu khả-năng sinh-sản ? Chồng tôi có thể bị không ?
Bạn cần đi khám mới biết được lý do chính đán tại sao, nơi nào trong cơ thể suy-yếu hay kém (khuyết), v.v….
Đàn ông cũng bị thiếu khả-năng sinh, thường là vì thiếu số (lượng ít) tinh-trùng khi sản xuất, hay tinh-trùng mất hoặc thiếu tính năng. (Thường trong phái nam thì khó biết và khó đoán là vì bẩm sinh hay lý do nào khác đó).
3 - Tổng cộng tốn kém bao nhiêu mỗi chu kỳ 28 ngày ?
Thật khó trả lời, vì rằng sẽ tuỳ thuộc vào lượng thuốc cuả toa; từ 45-50$CAD nếu chỉ uống thuốc viên khoảng 5 ngày lượng thấp nhất, hoặc 400-500 $CAD nếu có thuốc chích khoảng 2-3 mũi, cho tới 4 ngàn hay 5 ngàn (5,000) $CAD nếu có thêm 1 hay 2 loại thuốc chích liền một tuần đến 10 (mười) ngày liên tục.
Dược-Sĩ Trần Tiến Linh
Toronto
---o0o---
Tài liệu tham khảo:
1. Shoppers Drug Mart, Pharmaco-vigilance Intranet website & Dryg & Product Monograph
2. WebMD điạ chỉ mạng : http://infertility.about.com/od....ugs.htm
3. Điạ chỉ mạng : http://www.webmd.com/inferti....sources
4. PHARMACOTHERAPY, A Pathophysiological Approach, 7th Ed. Chapter 82 - Contraception
---o0o---
Nguồn: Do Dược-Sĩ Trần Tiến Linh tặng qua email
AToanMT
|
| |
| |
|
| kathy |
Date: Thứ Năm, 08 Jan 2015, 11:36 AM | Message # 3 |
 Colonel general
Group: Users
Messages: 900
Status: Tạm vắng
| Nói về Dược Sĩ Trần Tiến Linh, tôi cũng gặp vài lần khi đi dự tiệc ở nhà của Ông Anh bạn, Dược Sĩ Linh tánh rất drui dzẻ linh hoạt.
Cám ơn Dược Sĩ Linh viết bài thuốc tạo thai .   
Message edited by kathy - Thứ Năm, 08 Jan 2015, 12:49 PM |
| |
| |
| atoanmt |
Date: Thứ Năm, 08 Jan 2015, 11:52 AM | Message # 4 |
|
Generalissimo
Group: Administrators
Messages: 5081
Status: Tạm vắng
| Kathy à,
Bạn quên 1 điều nổi bật rất đặc-biệt của Dược Sĩ Trần Tiến Linh rồi !
Đó là tướng người cao ráo, trắng trẻo và...
RẤT ĐẸP TRAI
AToanMT
|
| |
| |
